Ginkgo Biloba Plus

Het gestandaardiseerde bladextract van Ginkgo biloba (Japanse notenboom) behoort tot de populairste fytotherapeutica. Het aantal wetenschappelijke studies dat dit fytotherapeuticum tot onderwerp heeft, is groot. In dit artikel worden een aantal studies met Ginkgo biloba extract besproken, die recent zijn gepubliceerd.

Ginkgo biloba extract wordt in Europa gestandaardiseerd op 24% flavonglycosides en 6% terpeenlactonen; de gebruikelijke dosering is 120 tot 240 mg per dag gedurende ten minste 8 weken.¹ Het bladextract van Ginkgo biloba heeft onder meer antioxidatieve, ontstekingsremmende, neuroprotectieve, cardioprotectieve, stressverminderende, antimutagene, anticlastogene en immunomodulerende eigenschappen en remt (voortijdige) veroudering.^8,7 Het plantaardige extract wordt klinisch getest bij uiteenlopende ziektebeelden waaronder huidziekten, cardiovasculaire, neurologische, endocriene en immunologische aandoeningen.^5,8 Ginkgo biloba kan onder meer worden ingezet bij cerebrovasculaire insufficiëntie (cognitieve achteruitgang, vasculaire dementie, de ziekte van Alzheimer, perifere vasculaire aandoeningen (zoals claudicatio intermittens), hartfalen, coronaire hartziekte, stress, duizeligheid en oorsuizen.

Schizofrenie

Oxidatieve stress speelt vermoedelijk een rol in de pathogenese van schizofrenie; Ginkgo biloba extract heeft een krachtige antioxidatieve en radicaalvangende activiteit en is mogelijk van invloed op de ziekteactiviteit bij schizofrenie. Turkse onderzoekers toonden onlangs in een placebogecontroleerde pilotstudie aan dat Ginkgo biloba extract (120 mg/dag) de werking van het atypische antipsychoticum clozapine verbetert bij patiënten met chronische refractaire (therapieresistente) schizofrenie. Vergeleken met placebo zorgde het Ginkgo-extract na 12 weken voor significante daling van negatieve symptomen van schizofrenie.¹ Uit eerder onderzoek is bekend dat Ginkgo biloba extract een aanvullend effect heeft op haloperidol tegen negatieve en positieve symptomen van schizofrenie, mogelijk door het verminderen van oxidatieve stress door de verhoogde afbraak van catecholamines.¹ Onder positieve symptomen worden wanen en hallucinaties verstaan; onder negatieve symptomen vervlakking van het gevoelsleven en gebrek aan energie en motivatie. 

Glaucoom

Glaucoom is een progressieve optische neuropathie. Risicofactoren voor de ernstige oogaandoening zijn onder meer een verhoogde intra-oculaire druk en vermindering van de doorbloeding van het oog (door hart- en vaatziekten, vaatspasme, cerebrale microvasculaire ischemie). Naast de reguliere behandeling (verlagen van de oogdruk, laser en operatie) is het belangrijk verdere degeneratie van de oogzenuw te voorkomen. Dit kan wellicht worden bereikt met Ginkgo biloba extract, dat een neuroprotectieve en antioxidatieve werking heeft en de perifere en cerebrale doorbloeding verbetert. Bij een 75-jarige patiënt kwam het ziekteproces van glaucoom niet tot stilstand ondanks verlaging van de oogdruk met medicijnen; zijn gezichtsvermogen ging in een paar jaar tijd snel achteruit. Gedurende de dertig maanden dat hij vervolgens Ginkgo biloba extract (120 mg/dag) innam, verbeterde de gezichtsscherpte (visus) spectaculair. Het is mogelijk dat de gunstige effecten van Ginkgo biloba extract op het celmetabolisme en de doorbloeding leidt tot regeneratie van zenuwcellen die zijn aangetast door glaucoom, waardoor de ziekte tot stilstand komt.²

Dyslexie

Ongeveer 5% van de kinderen heeft last van dyslexie (moeite met foutloos en vlot leren lezen en spellen, onafhankelijk van de intelligentie). Dyslexie heeft vermoedelijk mede te maken met een stoornis van het werkgeheugen en de visuele aandacht (cholinerge systeem). Ginkgo biloba extract beïnvloedt het cholinerge systeem evenals het bij dyslexie wel voorgeschreven piracetam. In een niet-placebogecontroleerde pilotstudie zagen onderzoekers een gunstig effect van Ginkgo biloba extract (80 mg/dag gedurende gemiddeld 34 dagen) op de leesvaardigheid (accuratesse) van 15 dyslectische schoolkinderen (5-16 jaar); bij 80% van de kinderen werd een verbetering van 20% of meer gezien.³ Het plantenextract werd goed verdragen. De studieresultaten nodigen uit tot een groter onderzoek naar de effectiviteit van Ginkgo biloba extract bij dyslexie.

Vitiligo

Bij vitiligo is sprake van verminderde pigmentatie van delen van de huid door disfunctie van melanocyten. Oxidatieve stress speelt vermoedelijk een rol in het ziekteproces; in de epidermis van patiënten met vitiligo is naast een hoge oxidatieve stress (verhoogde concentratie peroxides) een extreem lage catalase-activiteit gevonden. In een recente systematische review is een overzicht gegeven van voedingssupplementen en kruiden die mogelijk helpen bij langzaam voortschrijdende vitiligo.⁵ Ginkgo biloba wordt hierin genoemd als veelbelovende (mono)therapie voor de behandeling van vitiligo. Suppletie met Ginkgo biloba extract (driemaal daags 40 mg) gedurende 6 maanden was significant effectiever dan placebo in het remmen van het ziekteproces. Bij 10 van de 25 mensen die Ginkgo extract innamen werd een aanzienlijke tot volledige repigmentatie gezien; in de placebogroep was dit het geval bij 2 van de 22 deelnemers. De onderzoekers denken dat het gunstige behandelresultaat mede verklaard kan worden door de antioxidatieve, ontstekingsremmende en immunomodulerende activiteit van Ginkgo biloba.  

Astma

In Chinees onderzoek is aangetoond dat suppletie met Ginkgo biloba extract gedurende 4 weken (naast fluticasonpropionaat) zorgt voor significante afname van de ontstekingsactiviteit in de luchtwegen van proefpersonen met astma. Het fytotherapeuticum verminderde de infiltratie van ontstekingscellen zoals eosinofiele granulocyten en lymfocyten in de luchtwegen en reduceerde de concentratie van interleukine-5 in sputum; dit zijn indicaties voor afname van de ziekte-activiteit.⁸ De onderzoekers suggereren dat Ginkgo biloba extract bij astma kan worden ingezet naast glucocorticosteroïden. 

Coronaire hartziekte

Suppletie met Ginkgo biloba extract verbetert na 2 weken de doorbloeding van door atherosclerose aangetaste kransslagaders. Dit is met Doppler echocardiografie aangetoond in placebogecontroleerd onderzoek bij patiënten met coronaire hartziekte.⁴ Coronaire hartziekte is geassocieerd met verstoring van de delicate balans tussen het vaatverwijdende NO (stikstofoxide) en vaatvernauwende ET-1 (endotheline-1). Verbetering van de doorbloeding van de kransslagaders door Ginkgo biloba extract is gecorreleerd met een optimalere balans tussen NO en ET-1.

Bij gezonde ouderen zorgde Ginkgo biloba extract eveneens voor verbetering van de doorbloeding van de kransslagaders. Veroudering gaat gepaard met afname van de endotheelfunctie met daling van de vorming van NO door het vaatendotheel. Ginkgo biloba extract verbetert de doorbloeding in de kransslagaders mede door verhoging van de endotheelafhankelijke vaatverwijdende capaciteit.⁷

Remming atherosclerose

Oxidatie van LDL-cholesterol en andere lipoproteïnen is een essentiële stap in de pathogenese van atherosclerose (oxidatieve modificatie hypothese). Negen patiënten met ernstige coronaire hartziekte die een bypassoperatie hadden ondergaan, gebruikten 2 maanden dagelijks ginkgo-extract (tweemaal 120 mg). Met afgenomen bloed werd in een in-vitro model voor atherosclerose aangetoond dat Ginkgo biloba extract zorgt voor significante remming van nieuwvorming van atherosclerotische plaques. De SOD-activiteit in het bloed was toegenomen met gemiddeld 16%, de ratio tussen geoxideerd en niet-geoxideerd LDL-cholesterol was met gemiddeld 17% gedaald en de Lp(a) (lipoproteïne A) concentratie was afgenomen met 23%.⁶ De onderzoekers concluderen dat Ginkgo biloba extract atherosclerose mede remt door verhoging van de activiteit van radicaalvangende enzymen en daling van geoxideerd LDL-cholesterol en Lp(a).

Ovariumkanker

Er zijn aanwijzingen uit epidemiologisch onderzoek dat gebruik van Ginkgo biloba extract is geassocieerd met een significant kleinere kans op ovariumkanker, met name de niet-mucineuze vormen.⁹ Van 668 vrouwen met ovariumkanker had 1,6% regelmatig (minimaal 6 maanden) Ginkgo biloba extract gebruikt tegenover 4,2% van de 721 controles. Regelmatig gebruik van Ginkgo biloba extract is geassocieerd met 59% minder kans op ovariumkanker (relatief risico 0,41); de kans op niet-mucineuze vormen van ovariumkanker is 67% lager (RR 0,33). Uit eerdere in-vitro studies was al gebleken dat Ginkgo extract en afzonderlijke componenten (quercetine, ginkgolide A en B) de celdeling van ovariumkankercellen significant remmen maar vrijwel geen effect hebben op de proliferatie van normale ovariumcellen. Met name de ginkgolides hebben een sterke antiproliferatieve activiteit.